Màu sắc Nam Bộ trong “Những đứa con trong gia đình” của Nguyễn Đình Thi

Đề bài: em hãy nêu màu sắc Nam Bộ trong “Những đứa con trong gia đình” của Nguyễn Đình Thi

Nguyễn Đình Thi không phải là người gốc Nam Bộ nhưng xứng đáng với danh hiệu nhà văn của những người dân Nam Bộ. Thời chiến tranh chống đế quốc Mỹ ông đã thực sự gắn bó bằng cả tâm hồn mình với mảnh đất Nam Bộ, am hiểu sâu sắc mảnh đất này, từ con người đến cảnh vật, thói quen sinh hoạt, nhu cầu văn hóa, lời ăn tiếng nói hàng ngày.

Truyện ngắn “những đứa con trong gia đình” là một trong những tác phẩm tiêu biểu của ông viết về đề tài chiến tranh. Bên cạnh những thành công nổi bật như nghệ thuật xây dựng tính cách, nghệ thuật trần thuật. Tác phẩm còn thể hiện cái tài của nhà văn khi khéo léo gửi gắm vào đó một màu sắc Nam Bộ mà ở đấy, người ta cũng thấy được những nét chung của cuộc chiến đấu chống giặc đau thương và oanh liệt. chủ nghĩa anh hùng cách mạng của nhân dân Nam Bộ, vì thế nó tạo cho nhà văn những nét độc đáo riêng, một chỗ đứng riêng trong lòng cách mạng văn học vốn đã rất phong phú, những ngòi bút khác nhau nhưng cùng sử dụng một chất liệu.

Màu sắc Nam Bộ trong tác phẩm trước hết được thể hiện ở hệ thống các nhân vật với những nét tính cách đặc trưng. Các nhân vật của Nguyễn Đình Thi có tên tuổi và cá tính cụ thể. Song tính cách của họ được thể hiện trên mối quan hệ mật thiết giữa các thành viên, các thế hệ con cái trong gia đình mà họ thuộc về. Đó là gia đình Nam Bộ trong chiến tranh chống đế quốc Mỹ bảo vệ dân tộc. Hai nhân vật Việt và Chiến được miêu tả có nhiều nét giống nhau về bản chất vì họ sinh ra và lớn lên trong gia đình Nam Bộ có truyền thống yêu nước và cách mạng: thương cha, thương mẹ, căm thù giặc sâu sắc, cùng một ý chí đánh giặc trả thù cho ba má, dũng cảm, gan góc, lập được nhiều chiến tích.

Chiến là đứa con gái không khác mẹ tí nào: gan góc, đã nói là làm, chăm chỉ, đảm đang, tháo vát và tiểu biểu cho những người thiếu nữ Nam Bộ lúc bấy giờ. Chiến ra trời với lời thề: “ nếu giặc còn thì tao mất, vậy à”. Việt là em trai của Chiến, là một chàng trai gan dạ, ra trận khi mới 17 tuổi, hồn nhiên, hiểu động và vô cùng thương chị nhưng hay tranh giành với chị, không sợ Mỹ nhưng lại sợ ma… yêu thương đồng đội, dũng cảm ngoan cường trong chiến đấu, dùng thù pháo diệt xe bọc thép của Mỹ. Viêt rất thương ba má, luôn nung nấu mối thù nhà, quyết đánh giặc để trả thù nhà, và ba má, cho quê hương.

Câu hò của chú Năm đã gửi gắm những gì tốt đẹp đối với Việt “khi thì biến thành cái áo vá quàng hoặc con sông dài cá lội của chú, khi thì Việt trở thành người của nghĩa quân Trương Định…”. hai chị em Việt và Chiến trở thành đại diện tiêu biểu cho những thanh niên Nam Bộ và dũng cảm, sẵn sàng hy sinh để bảo vệ quê hương, để giữ trọn truyền thống của một gia đình cách mạng.

Nhắc tới tính cách của người Nam Bộ trong truyện ngắn “những đứa con trong gia đình” thì chúng ta không thể bỏ qua nhân vật chú Năm. Tuy là nhân vật phụ nhưng chú Năm có một tính cách Nam Bộ đậm đà. Ấn tượng với bạn đọc về nhân vật này là thứ ngôn ngữ cá tính mà nhân vật đã thể hiện. Một thứ ngôn ngữ mà chỉ cần nghe qua đã biết ngay là người Nam Bộ không thể nào lẫn được. Nhưng có lẽ phải đợi tới khi qua miệng của chú Năm thì thứ tiếng Nam Bộ “trong trong”, “thôn món” mới có dịp trở nên hấp dẫn. Truyện kể chú Năm là người đã đi đây đi đó nhiều và cũng là người ham sông ham biển. Nhưng khi đọc tác phẩm này thì nhân vật không chỉ ham sông ham biển mà còn ham đạo nghĩa. Trong ông, ta vẫn thấy phảng phất tinh thần của Nguyễn Đình Chiểu ngày nào và điều đó được nhận ra qua lời nói của chú Năm: “chú Năm nói mày với tao đi kị này là ra đến chân trời mặt biển” đây là lời mà Chiến nhắc lại. còn chú Năm nói: “việc nhà nó thu được gọn thì việc nước mới được mở rộng,…” những câu nói như thế này rất đậm chất Nam Bộ, không phải chúng ta nghe thấy âm vang của một vùng sông nước Nam Bộ.

Đọc truyện sẽ thấy nhân vật này luôn hướng về truyền thống, đại diện cho truyền thống và lưu giữ truyền thống trong các câu hò và cuốn sổ. Đó là truyền thống của một gia đình có tinh thần cách mạng, những phẩm chất tốt đẹp của người Nam Bộ, toàn truyện thì chúng ta cũng chỉ thấy mỗi chú Năm là hay hò.

Chú hay kể “những sự tích về gia đình và cuối câu chuyện thế nào chú cũng hò lên mấ câu…” những câu nói về cuộc đời của chú và những chiến công trên mảnh đất này, nhưng nhà văn đã loại bỏ ngay trong đầu mỗi chúng ta những suy nghĩ, dù nhỏ, và người hay hò chắc là một người có tài năng nghệ thuật. trong bóng dáng của chú Năm không thấy phảng phất của Trương Chi “chú già rồi, điệu hò có thể đã đục và tức như gà gáy rồi”.Nhưng hay xem cái con người có giọng “đục và tức” đó hò thì mới thấy được sự nhiệt tình, nghiêm túc và hết mình như thế nào…

Những câu hò của chú hò về Việt không chỉ đơn thuần là những câu hò mà đó là ngọn nguồn, là hồn thiêng của cha ông đang nhập vào chú Năm. Người có công thành kính-luôn có ý thức lưu truyền cho con cháu những màu sắc Nam Bộ đặc trưng của quê hương.

Chú Năm giống như một thứ gia phả sống luôn giữ gìn những nếp sống giá đình và nét tính cách của một người con được sinh ra trên mảnh đất Nam Bộ. cuốn sổ mà chú viết giống như một thứ biên niên của gia đình. Điều thú vị là cuốn sổ này được viết ra từ một ngòi bút bình dân,..nhưng chưa có một cuôn giả phả nào lại ghi rõ ràng và rành mạch bọn lính chửi bác Mai một câu, ngày bà nội bị chúng đánh,..”. lời lẽ trong cuốn sổ của chú Năm giống như sự kể lể câu chuyện dài dòng và không cần thèm biết như thế nào là hòa nhã và trau chuốt, nhưng chính vì thế mà hành văn gọn gàng được.

Màu sắc Nam Bộ của truyện còn được thể hiện thông qua ngôn ngữ, giọng điệu tự sự, rắn rỏi, gân guốc, điềm tĩnh đến lạnh lùng của người viết với chất giọng phù hợp với tính cách của những con người Nam Bộ mạnh mẽ, bộc trực, thích thể hiện tình cảm bằng hành động hơn lời nói. Những đoạn văn tường thuật hay mô tả những nỗi đau kinh khủng của con người hiện ra trước mắt chúng ta như những cuốn phim quay chậm. Tác giả đã cố gắng ghìm nén chủ quan của nhân vật và người viết, lược qua hết những thán từ, tính từ đi, tác giả đưa câu chuyện của mình kể vừa đạt đến mức khách quan cao độ, vừa đạt được vẻ đặc sắc, thu hút qua những chi tiết nói về người phụ nữ Nam Bộ mạnh mẽ, kiên cường. Điều đáng nói của tác phẩm là Nguyễn Đình Thi miêu tả những đứa con Nam Bộ, gửi gắm vào tác phẩm của mình màu sắc Nam Bộ đậm nét nhưng nhà văn muốn ta nghĩ đến không chỉ riêng nhân dân Nam Bộ mà cả dân tộc đang hào hùng chiến đấu bằng sức mạnh sinh ra từ nỗi đau thương.

Đọc tác phẩm của Nguyễn Đình Thi ta thấy được sự nồng nàn trong chính hơi thở, khô khác, ấm áp, mạnh mẽ của đất đai, nhân vật của ông vừa đặc sắc, tiêu biểu vừa giữ được những nét đẹp riêng của chính những con người Nam bộ từ tính cách, hành động đến suy nghĩ.